Türkiye Gazeteciler Cemiyeti yerel ve yaygın basının temsilcileriyle gerçekleştirdiği Kağıt Krizi Zirvesi’nde gündeme gelen önerilerle bir rapor hazırladı. Rapor, TGC Başkan Vekili Vahap Munyar tarafından Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a teslim edildi.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurulu (TGC) 11 Eylül 2018 Salı günü İstanbul’da Basın Müzesi’nde yaygın ve yerel medyanın temsilcilerini toplayarak Gazetecilikte ve Yayıncılıkta Kağıt Sorunu Zirvesi düzenledi. TGC Başkanı Turgay Olcayto’nun başkanlık yaptığı ve Türk basının temsilcilerinin katıldığı zirvede kağıt krizinin çözülmesi için gündeme gelen öneriler rapora dönüştürülerek Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a sunuldu.
Hazırlanan raporu, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a İstanbul’da Dolmabahçe’deki Çalışma Ofisi’nde TGC Başkan Vekili Vahap Munyar,teslim etti. TGC Başkanı Turgay Olcayto ve TGC Başkan Vekili Vahap Munyar imzasıyla hazırlanan raporun giriş bölümünde şu bilgiler yer aldı:
“Türkiye’de gazetecilik ve yayıncılık sektörü zor günlerden geçmektedir. Basın sektöründe kapatılan ve kapanan yayın organları nedeniyle işsizlik yüzde 30’a ulaşmış, son 10 yılda işsiz kalan gazeteci sayısı 10 bini aşmıştır. Bu sorun güncelliğini korurken dövizdeki yükselme nedeniyle ithal edilen kağıt fiyatlarında da önemli bir artış yaşanmıştır. Yaşanan maliyet artışları gazetelerin ve kitapların basılamaması gibi bir krize gidişi başlatmıştır. Bu nedenle yeni eğitim ve öğretim yılı sancılı başlayacaktır.
Kâğıt krizine çözüm arayan bazı yaygın gazeteler fiyat artışına giderken, İzmir’de de yedi yerel gazete pazar günleri çıkmama kararı almıştır. Yerel gazeteler tüm bölgelerde ciddi sıkıntılar yaşarken kapanma, baskı günü düşürme ve işten çıkarmalar gündeme gelmiştir. Türkiye’de sadece birinci hamur kâğıt üretilmekte, bu üretim de pazarın yüzde 3’üne denk gelmektedir. Gazete ile kitap kağıdının neredeyse tamamı ithal edilmektedir. Resmi ilan yayınlama hakkı bulunan 1.150, bulunmayanlarla birlikte 3000’e yaklaşan sayıda gazete vardır. Eğer acil önlem alınamaz ise birçok yaygın ve yerel gazete kapanacak, işsiz gazeteci sayısı hızla artacaktır. Yayınevlerinde yaşanan kriz de büyüyecek ve kitap basılamaz hale gelecektir. Katılımcıların önerileriyle hazırladığımız raporu bilginize sunar, çözüm önerilerimizin acil olarak yaşama geçirilmesi için desteğinizi rica ederiz.”
Raporda 18 çözüm önerisi yer aldı
1.Resmi ilan yayınlama hakkı bulunan 1.150, bulunmayanlarla birlikte 3000’e yaklaşan gazetenin yayın hayatlarını kesintiye uğratmadan sürdürebilmesi için yerli kağıt üretimi için seferberlik başlatılmalı
Gazetecilik ve yayıncılık bir kamu hizmeti olarak görülmeli, kültür yaşamının zenginleştirilmesi amacıyla desteklenmelidir.
Gazete kâğıdında yerli üretim için seferberlik yapılmalı, yerli üreticiler desteklenmeli ve gazete işletmeleri, ithalata bağımlı olmaktan kurtarılmalıdır.
SEKA gibi devletin kendi kurumu yeniden devreye sokulmalı ya da gazete ve kitap için kâğıt üretimi öncelikli stratejik sektörler arasına alınarak bu yönde üretim yapan firmalar teşvik edilmeli ve bu firmaların üretimleri için yatırım ve hammadde kolaylıkları, süper teşvikler sağlanmalıdır.
2.Gazete kağıdında Katma Değer Vergisi (KDV) kaldırılmalı
Gazete kâğıdının ithalinde KDV oranı yüzde 8’dir. Gazete kağıdındaki yüzde 8 KDV oranı kaldırılmalıdır.
3.Döviz Denkleştirme Fonu kurularak doğan kur zararları sübvanse edilmeli
Gazete kâğıdının döviz kurlarının yükselmesi nedeniyle, esas alınacak bir tarihten itibaren örneğin 1 Ocak 2018’den başlayan dönemde doğan kur zararlarının sübvanse edilmesi sağlanmalıdır. Bu da ancak Döviz Denkleştirme Fonu kurularak sağlanabilir.
4.Piyasa denetlenmeli fırsatçılığın önüne geçilmeli
Gazete kâğıdını iç piyasaya veren mümessiller ve tüccarların sıkı denetlenerek fırsatçılık yapmalarının önüne geçilmelidir.
5.Basın ilan Kurumu, ilan tarifelerine zam yapmalı
Döviz kurlarından ve üretim kısıtlanmasından kaynaklanan fiyat artışlarının yarattığı zararı telafi etmek üzere Basın ilan Kurumu, ilan tarifelerine zam yapmalıdır. Resmi İlân Fiyat Tarifesi’ne 2017 yılında zam yapılmamıştır. 2016 fiyatlarına göre %15’lik zam, 1 Haziran 2018’de yürürlüğe girebilmiştir. Yürürlük tarihi itibariyle 1 $’ın 4,60 TL olduğu ancak Dolar ve Euro’nun an itibariyle TL paritelerinden hareketle anılan tarife yeniden düzenlenmelidir.
6.Basın İlan Kurumu gazetelere faizsiz kredi vermeli
Gazete çalışanlarına faizsiz kredi veren Basın İlan Kurumu, gazetelere de faizsiz kredi uygulamasını başlatmalıdır.
7.Gazete baskı sayısı, sayfa sayısı ve asgari kadro sayısı azaltılmalı
Basın İlan Kurumu bir karar alarak şu anda zorunlu 12 sayfa olan asgari sayfa sayısını yeniden 8’e indirmeli, asgari kadro sayısında da azaltmaya gitmelidir. İstanbul için 5000 adet, Ankara ve İzmir için 3000 adet ve diğer iller için belirlenen 300 adet zorunlu satış miktarı düşürülerek, gazetelerin basım yükünün hafifletilmesi gibi hayati tedbirler devreye sokulmalıdır.
8.Kamu bankaları gazetelere kredi vermeli
Kamu bankalarının gazete işletmelerine çok düşük faizle kredi vermesi kolaylaştırılmalıdır. Patronsuz gazeteler, kredi almada zorluk yaşamaktadır. Bu zorlukların yaşanmaması için kredi verilmesi teşvik edilmelidir.
9.Kamu reklamları gazetelere adil dağıtılmalı
Kamu reklam ve ilanlarında tüm medyayı ayırmadan eşit ve adil dağıtım uygulanmalıdır.
10.Vergi ve sigorta borçları ertelenmeli
Gazete işletmelerinin vergi ve sigorta primleriyle, yapılandırma taksitleri ile cari dönem ödemeleri belli bir tarihe kadar ertelenmelidir.
11.Kağıt ithalatındaki zarar kamu tarafından karşılanmalı
Görevlendirilecek bir kamu kuruluşu (BİK olabilir) gazete kâğıdı ithalatını yaparak zararına gazete işletmelerine kâğıt satmalı ve doğan kamu zararı bütçeden karşılanmalıdır.
12.AA aboneliklerinde fiyat indirimi yapılmalı
Kamu kuruluşu olan Anadolu Ajansı aboneliklerinde fiyat indirimi yapılmalıdır. Bu indirim özellikle yerel basının desteklenmesi açısından çok önemlidir.
- Yayıncılıkta üretimde %8 ila 18 arasında olan KDV ile satıştaki %8’lik KDV yüzde 1’e indirmeli
KDV indirimi ile kültür endüstrisi ve yayıncılar desteklenmelidir.
- Yayıncıların KDV alacağı ödenmeli
Yayıncıların 250 milyon TL’yi bulan KDV alacaklarının ödenmesi sağlanmalıdır.
- Yazarlar ve çevirmenlerden kesilen %17 gelir vergisi ve %18 KDV kaldırılmalı
- Kültür Bakanlığı, Mili Eğitim Bakanlığı, Yerel Yönetimler ve Üniversitelerin kitap alım bütçeleri arttırılarak kitap alınmalı
- Okullardaki kütüphane sayısı artırılmalı
Okullardaki kütüphane sayısının artırılmasına ve öğrencilerin daha fazla kitap okunmasının desteklenmesine ihtiyaç vardır.
- Yerel yönetimler gazete ve kitap satışına destek olmalıYerel yönetimlerin kitap bütçeleri artırılmalı, gazete ve kitap satışlarına destek olunmalıdır.
Kağıt zirvesine kimler katılmıştı?
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti 11 Eylül 2018 Salı günü saat 11.00’de Çemberlitaş’taki Basın Müzesi’nde Gazete ve Yayıncılıkta Kağıt Sorunu Toplantısı düzenledi. Tüm yaygın gazetelerle yerel gazetelerin, dergilerin ve meslek örgütü temsilcilerinin davet edildiği toplantıda gazetelerin dövize bağlı olarak ağırlaşan kağıt sorunu ele alındı. Toplantıyı Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) adına Başkan Turgay Olcayto yönetti. TGC adına toplantıda Genel Sekreter Sibel Güneş ve Yönetim Kurul Üyesi Gülseren Ergezer Güver de bulundu. Toplantıya Hürriyet Gazetesi’nden Vahap Munyar, Sefer Levent, Milliyet Gazetesi’nden Mete Belovacıklı, Serkan Arman, Cumhuriyet Gazetesi’nden Olcay Büyüktaş, Yeni Şafak Gazetesi’nden İdris Saruhan, Aydınlık Gazetesi’nden İlker Yücel, Şule Perinçek, Dünya Gazetesi’nden Talip Aktaş, Birgün Gazetesi’nden İbrahim Aydın, Evrensel Gazetesi’nden Fatih Polat, Karar Gazetesi’nden Erhan Zorba, Yenigün Gazetesi’nden Engin Köklüçınar, Leman Dergisi’nden Zafer Aknar, Ali Yavuz, Yeni Çağ ve Günboyu Gazetesi’nden Zeki Efe,Yeni İstanbul Gazetesi’nden Arif Gündoğdu, Gölcük Haber Gazetesi’nden Nurettin Şenemre katıldı. Toplantıda meslek örgütlerinden Türkiye Gazeteciler Sendikası Genel Sekreteri İlkay Kaya, Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk ve Başkan Vekili Fahri Aral yer aldı. Toplantıda gazetelerin ve yayıncıların kağıt sorunu için çözüm önerileri paylaşıldı.
